BAIE GOEIE KERKMENSE HIER IN ONS LAND VRA: "Hoe kan mens 'n Baptis wees én jouself gereformeerd of reformatories noem?"
Baie mense is onder die indruk dat die twee begrippe onderling uitsluitend is. So 'n persepsie is begryplik, omdat min of meer alle gereformeerde kerke hier in Suid-Afrika hulle lidmate se babas doop - en omdat hulle diegene wat die belydenisdoop beoefen, al vir geslagte verdag maak as sektaries. Dit is egter 'n feit dat daar al vir honderde jare gelowiges is, veral in die Engelssprekende wêreld, wat oortuig is dat die konsekwente uitwerk van die Bybels-teologiese beginsels van die Reformasie onontkombaar na die belydenisdoop lei, en alles behalwe na die kinderdoop. Hulle werk dus met méér as die argument dat die Nuwe Testament net van die doop van gelowiges praat - hulle is ook behoorlik openbarings-histories begrond, en is veral stewig in die genadeverbond gewortel.
Dis egter nie die doop waaroor Gereformeerde Baptiste (Eng. Reformed Baptists) in die eerste instansie begaan is nie. Hulle hartstog is die groot, God-gesentreerde beginsels van die evangelie - daardie Bybelse waarhede wat die sestiende eeuse Reformasie opnuut ontdek het. Hulle staan dus so sterk soos enigeen op die vertrekpunte en wekroepe: Slegs die Woord; Slegs Genade; Slegs Christus; Slegs Geloof; Slegs die Eer van God. Dis waarom hulle hulself gereformeerd noem. En enigeen wat hierdie mense ken, sal getuig dat hulle eerste beklemtoning hier lê. Dís hulle vreugde, dís hulle verkondiging.
Maar hierbenewens glo hulle ononderhandelbaar sterk dat die kerk waarlik kerk moet wees. Volgens die Nuwe Testament het die gemeente immers 'n sentrale en wesentlik belangrike rol in die verheerliking van God en in die uitwerk van Sy plan. En hierdie hoë roeping kan slegs behoorlik tot uitdrukking kom as die gemeente, sover menslik moontlik, net uit ware en toegewyde gelowiges bestaan. Natuurlik sal die huigelaars, net soos die armes, altyd met ons wees, maar ons moet doen wat ons kan om die gemeente suiwer te hou. Wie kan ontken dat hierdie strewe 'n Nuwe Testamentiese prioriteit is? Is dit nie een van die groot motiverings vir gemeentelike dissipline en tug nie? Wie kan die sewe briewe van Op 2-3 lees en tot 'n ander slotsom kom?
Dis waarom hierdie gelowiges Baptiste is. Hulle weet dat die kinderdoop nog altyd 'n volkskerk gebaar het. En dít, glo hulle van harte, is nie net totaal vreemd aan die Skrifopenbaring soos dit in die Nuwe Testament kulmineer nie, dis ook male sonder tal aanleiding tot skreiende Godsontering. Daarom was hulle nog altyd bereid om die smaad en vervolging te dra wat dikwels met hulle standpunt saamgaan - eerder as om kompromie te maak wat kerkbeskouing betref.
Natuurlik is nie alle Baptiste reformatories nie. Reg van die begin af, in die vroeë sestienhonderds, toe die Baptiste ontstaan het, was daar twee strominge: die Calvinistiese (“Particular Baptists”) en die Arminiaanse (“General Baptists”). Laasgenoemde groep was nog nooit konfessioneel sterk nie, maar die Gereformeerde Baptiste het vroeg-vroeg reeds hulle geloof geformuleer ("The First London Confession of Faith" van 1644). Na 'n lang tyd van vervolging, kon hulle dit in 1689 hersien ("The Second London Confession of Faith"). Tot vandag toe is Die 1689 die belydenis wat Gereformeerde Baptiste oor die wêreld heen saambind.
Die Brampton Lectures was in vergange se dae prestigeryke akademiese lesings wat jaarliks in Engeland gelewer is. Ene G.H. Lurteis (ek hoop ek het die naam reg; my brondokument is iewat onduidelik) was verantwoordelik vir 1871 se lesings. Dit het in Anglikaanse kringe plaasgevind, en die tema was Dissent in its relation to the Church of England. Sy vierde lesing het oor The Baptists gehandel en is besonder veelseggend, as mens in gedagte hou dat die uitsprake gemaak word deur iemand wat die Baptiste waarskynlik nie baie goedgesind was nie (hoewel hy besliste akademiese integriteit openbaar). Onderstaande is 'n uittreksel uit die lesing:
"Their first formation as a separate community in England took place in 1633; when, under the influence of foreign ideas - derived from that teeming hotbed of confusion, the newly-enfranchised States of Holland, the former head-quarters of the Anabaptists in the previous century - certain very strict and pious members of the Independent body in London determined to secede, and to form a fresh communion of their own. In point of Church Polity, they still remained Independents. But there were three grand principles, for the sake of which they held themselves justified in making secession: (1) for the maintenance of a more strictly Calvinistic doctrine; (2) for the exercise of a more rigorous and exclusive discipline; (3) for the practice of a more literally Scriptural ritual - especially in the matter of Baptism.
Now all these three principles are closely connected together; and indeed they are all, fundamentally, one. And that one fundamental principle is - Puritanism. Yes, the Baptists are essentially 'Puritans'; and - I think it must be honestly confessed - they, and they only, are really consistent and logically unassailable Puritans. If Puritanism is true, the Baptist system is right. If Puritanism is a grand mistake, .... then the Baptist system falls to the ground of itself."
Ek is een van baie duisende oor die wêreld wat in die tweede helfte van die twintigste eeu weer die Puriteinse beweging en geskrifte van die sestiende en sewentiende eeue ontdek het. Van die bekendste Puriteine, soos John Owen (1616-1683), John Bunyan (1628-1688) en Thomas Watson (1620- 1686) (daar was egter nog talle reuse onder hulle), was min of meer tydgenote van Jan van Riebeeck. Op hulle beurt het hulle baie geleer by Johannes Calvyn, daardie reusefiguur, maar ook tragies misverstane man, oor wie meeste mense vandag net 'n verwronge karikatuur beet het.
Latere geslagte het ook hulle "Puriteine" opgelewer - mense soos George Whitefield, Jonathan Edwards, Charles Spurgeon, A.W. Pink, Martyn Lloyd-Jones en vele meer. Hoewel nie almal van hulle baptistiese oortuigings gehuldig het nie, adem hulle in hulle geskrifte dieselfde gees as die vroeëre Puriteine in die Britse Eilande en die Nuwe Wêreld van Amerika.
Na die Apostels van ons Here Jesus was daar eenvoudig nie 'n groepering wat hoër hoogtes bereik het as die Puriteine nie. Niemand se teologie was diepsinniger nie, niemand se prediking kragtiger, niemand se geskrifte ryker.
Vandag is daar Reformed Baptists op elke vasteland op aarde, hoewel die stroming sekerlik op sy getalrykste in die Engelssprekende wêreld is, veral die VSA. Dis belangrik om te beklemtoon dat 'n groot persentasie van hierdie mense hulleself nie in eksplisiete terme "Reformed Baptists" noem nie, maar dat hulle wel dieselfde oortuigings huldig en uitleef. Omdat hierdie oortuigings onder meer inhou dat elke plaaslike gemeente selfstandig is, is die groot verskeidenheid van onder meer benaminge en groeperinge geen probleem vir iemand wat die kerk Nuwe Testamenties verstaan nie. Dis net soos óns wat rustig saamleef met die feit dat ons 'n groot verskeidenheid name en vanne het. Wat wel saak maak is geloofsinhoud en -uitlewing, onderlinge liefde en respek, en goeie samewerking waar ter sprake. Wie is dit wat iets soos die volgende gesê het: "Call a rose by whatever name you want, it smells just as sweet?"
Ek ag myself bevoorreg om met dankbaarheid, selfs trots, deel te wees van hierdie wêreldwye oplewing.
In Afrika is daar 'n merkwaardige en dinamiese Reformed Baptist beweging. Veral in Zambia is dit verstommend gespierd en dinamies. Ek het die voorreg gehad om al twee keer daar te gaan preek, en ek kan eerlikwaar sê dat dit vir my 'n groot eer is om met van daardie gemeentes geassosiëer te wees en om van hulle leiers as persoonlike vriende te hê.
Hier in Suid-Afrika was dit my vreugde om 'n paar jaar gelede deel te kon hê aan die totstandkoming van Sola 5, 'n assosiasie van Godgesentreerde Evangeliese gelowiges in Suidelike Afrika (almal uiteraard reformatories en baptisties gesind). Gemeentes in 8 lande suid van die ewenaar is tans deel van hierdie assosiasie. Let wel, dis nie 'n sinodale denominasie nie - dit sou totaal vreemd wees aan baptistiese kerkbeskouing en Skrifbegrip. Mense wat baptistiese oortuigings huldig, voel, soos gesê, sterk oor die selfstandigheid en eie-verantwoordelikheid van die plaaslike gemeente - om onder die hand van die Hoof van die kerk en volgens hulle eie oortuigings en situasies hulle roeping uit te leef. Natuurlik sal 'n helpende hand dikwels uitgestrek word na gemeentes in nood, maar as dit oor regeringskwessies gaan, sal ander gemeentes nie betrokke raak nie, behalwe op versoek van 'n gemeente wat nie meer self die mas kan opkom nie. Ten slotte, afgesien van gereelde onderlinge kontak en prediking, kom ons jaarliks byeen vir 'n paar dae op 'n slag - vir gemeenskap, bespreking, samewerkingsbeplanning en onderlinge opbou - dan in hierdie land, dan in daardie land.
Baie mense is onder die indruk dat die twee begrippe onderling uitsluitend is. So 'n persepsie is begryplik, omdat min of meer alle gereformeerde kerke hier in Suid-Afrika hulle lidmate se babas doop - en omdat hulle diegene wat die belydenisdoop beoefen, al vir geslagte verdag maak as sektaries. Dit is egter 'n feit dat daar al vir honderde jare gelowiges is, veral in die Engelssprekende wêreld, wat oortuig is dat die konsekwente uitwerk van die Bybels-teologiese beginsels van die Reformasie onontkombaar na die belydenisdoop lei, en alles behalwe na die kinderdoop. Hulle werk dus met méér as die argument dat die Nuwe Testament net van die doop van gelowiges praat - hulle is ook behoorlik openbarings-histories begrond, en is veral stewig in die genadeverbond gewortel.
Dis egter nie die doop waaroor Gereformeerde Baptiste (Eng. Reformed Baptists) in die eerste instansie begaan is nie. Hulle hartstog is die groot, God-gesentreerde beginsels van die evangelie - daardie Bybelse waarhede wat die sestiende eeuse Reformasie opnuut ontdek het. Hulle staan dus so sterk soos enigeen op die vertrekpunte en wekroepe: Slegs die Woord; Slegs Genade; Slegs Christus; Slegs Geloof; Slegs die Eer van God. Dis waarom hulle hulself gereformeerd noem. En enigeen wat hierdie mense ken, sal getuig dat hulle eerste beklemtoning hier lê. Dís hulle vreugde, dís hulle verkondiging.
Maar hierbenewens glo hulle ononderhandelbaar sterk dat die kerk waarlik kerk moet wees. Volgens die Nuwe Testament het die gemeente immers 'n sentrale en wesentlik belangrike rol in die verheerliking van God en in die uitwerk van Sy plan. En hierdie hoë roeping kan slegs behoorlik tot uitdrukking kom as die gemeente, sover menslik moontlik, net uit ware en toegewyde gelowiges bestaan. Natuurlik sal die huigelaars, net soos die armes, altyd met ons wees, maar ons moet doen wat ons kan om die gemeente suiwer te hou. Wie kan ontken dat hierdie strewe 'n Nuwe Testamentiese prioriteit is? Is dit nie een van die groot motiverings vir gemeentelike dissipline en tug nie? Wie kan die sewe briewe van Op 2-3 lees en tot 'n ander slotsom kom?
Dis waarom hierdie gelowiges Baptiste is. Hulle weet dat die kinderdoop nog altyd 'n volkskerk gebaar het. En dít, glo hulle van harte, is nie net totaal vreemd aan die Skrifopenbaring soos dit in die Nuwe Testament kulmineer nie, dis ook male sonder tal aanleiding tot skreiende Godsontering. Daarom was hulle nog altyd bereid om die smaad en vervolging te dra wat dikwels met hulle standpunt saamgaan - eerder as om kompromie te maak wat kerkbeskouing betref.
Natuurlik is nie alle Baptiste reformatories nie. Reg van die begin af, in die vroeë sestienhonderds, toe die Baptiste ontstaan het, was daar twee strominge: die Calvinistiese (“Particular Baptists”) en die Arminiaanse (“General Baptists”). Laasgenoemde groep was nog nooit konfessioneel sterk nie, maar die Gereformeerde Baptiste het vroeg-vroeg reeds hulle geloof geformuleer ("The First London Confession of Faith" van 1644). Na 'n lang tyd van vervolging, kon hulle dit in 1689 hersien ("The Second London Confession of Faith"). Tot vandag toe is Die 1689 die belydenis wat Gereformeerde Baptiste oor die wêreld heen saambind.
Die Brampton Lectures was in vergange se dae prestigeryke akademiese lesings wat jaarliks in Engeland gelewer is. Ene G.H. Lurteis (ek hoop ek het die naam reg; my brondokument is iewat onduidelik) was verantwoordelik vir 1871 se lesings. Dit het in Anglikaanse kringe plaasgevind, en die tema was Dissent in its relation to the Church of England. Sy vierde lesing het oor The Baptists gehandel en is besonder veelseggend, as mens in gedagte hou dat die uitsprake gemaak word deur iemand wat die Baptiste waarskynlik nie baie goedgesind was nie (hoewel hy besliste akademiese integriteit openbaar). Onderstaande is 'n uittreksel uit die lesing:
"Their first formation as a separate community in England took place in 1633; when, under the influence of foreign ideas - derived from that teeming hotbed of confusion, the newly-enfranchised States of Holland, the former head-quarters of the Anabaptists in the previous century - certain very strict and pious members of the Independent body in London determined to secede, and to form a fresh communion of their own. In point of Church Polity, they still remained Independents. But there were three grand principles, for the sake of which they held themselves justified in making secession: (1) for the maintenance of a more strictly Calvinistic doctrine; (2) for the exercise of a more rigorous and exclusive discipline; (3) for the practice of a more literally Scriptural ritual - especially in the matter of Baptism.
Now all these three principles are closely connected together; and indeed they are all, fundamentally, one. And that one fundamental principle is - Puritanism. Yes, the Baptists are essentially 'Puritans'; and - I think it must be honestly confessed - they, and they only, are really consistent and logically unassailable Puritans. If Puritanism is true, the Baptist system is right. If Puritanism is a grand mistake, .... then the Baptist system falls to the ground of itself."
Ek is een van baie duisende oor die wêreld wat in die tweede helfte van die twintigste eeu weer die Puriteinse beweging en geskrifte van die sestiende en sewentiende eeue ontdek het. Van die bekendste Puriteine, soos John Owen (1616-1683), John Bunyan (1628-1688) en Thomas Watson (1620- 1686) (daar was egter nog talle reuse onder hulle), was min of meer tydgenote van Jan van Riebeeck. Op hulle beurt het hulle baie geleer by Johannes Calvyn, daardie reusefiguur, maar ook tragies misverstane man, oor wie meeste mense vandag net 'n verwronge karikatuur beet het.
Latere geslagte het ook hulle "Puriteine" opgelewer - mense soos George Whitefield, Jonathan Edwards, Charles Spurgeon, A.W. Pink, Martyn Lloyd-Jones en vele meer. Hoewel nie almal van hulle baptistiese oortuigings gehuldig het nie, adem hulle in hulle geskrifte dieselfde gees as die vroeëre Puriteine in die Britse Eilande en die Nuwe Wêreld van Amerika.
Na die Apostels van ons Here Jesus was daar eenvoudig nie 'n groepering wat hoër hoogtes bereik het as die Puriteine nie. Niemand se teologie was diepsinniger nie, niemand se prediking kragtiger, niemand se geskrifte ryker.
Vandag is daar Reformed Baptists op elke vasteland op aarde, hoewel die stroming sekerlik op sy getalrykste in die Engelssprekende wêreld is, veral die VSA. Dis belangrik om te beklemtoon dat 'n groot persentasie van hierdie mense hulleself nie in eksplisiete terme "Reformed Baptists" noem nie, maar dat hulle wel dieselfde oortuigings huldig en uitleef. Omdat hierdie oortuigings onder meer inhou dat elke plaaslike gemeente selfstandig is, is die groot verskeidenheid van onder meer benaminge en groeperinge geen probleem vir iemand wat die kerk Nuwe Testamenties verstaan nie. Dis net soos óns wat rustig saamleef met die feit dat ons 'n groot verskeidenheid name en vanne het. Wat wel saak maak is geloofsinhoud en -uitlewing, onderlinge liefde en respek, en goeie samewerking waar ter sprake. Wie is dit wat iets soos die volgende gesê het: "Call a rose by whatever name you want, it smells just as sweet?"
Ek ag myself bevoorreg om met dankbaarheid, selfs trots, deel te wees van hierdie wêreldwye oplewing.
In Afrika is daar 'n merkwaardige en dinamiese Reformed Baptist beweging. Veral in Zambia is dit verstommend gespierd en dinamies. Ek het die voorreg gehad om al twee keer daar te gaan preek, en ek kan eerlikwaar sê dat dit vir my 'n groot eer is om met van daardie gemeentes geassosiëer te wees en om van hulle leiers as persoonlike vriende te hê.
Hier in Suid-Afrika was dit my vreugde om 'n paar jaar gelede deel te kon hê aan die totstandkoming van Sola 5, 'n assosiasie van Godgesentreerde Evangeliese gelowiges in Suidelike Afrika (almal uiteraard reformatories en baptisties gesind). Gemeentes in 8 lande suid van die ewenaar is tans deel van hierdie assosiasie. Let wel, dis nie 'n sinodale denominasie nie - dit sou totaal vreemd wees aan baptistiese kerkbeskouing en Skrifbegrip. Mense wat baptistiese oortuigings huldig, voel, soos gesê, sterk oor die selfstandigheid en eie-verantwoordelikheid van die plaaslike gemeente - om onder die hand van die Hoof van die kerk en volgens hulle eie oortuigings en situasies hulle roeping uit te leef. Natuurlik sal 'n helpende hand dikwels uitgestrek word na gemeentes in nood, maar as dit oor regeringskwessies gaan, sal ander gemeentes nie betrokke raak nie, behalwe op versoek van 'n gemeente wat nie meer self die mas kan opkom nie. Ten slotte, afgesien van gereelde onderlinge kontak en prediking, kom ons jaarliks byeen vir 'n paar dae op 'n slag - vir gemeenskap, bespreking, samewerkingsbeplanning en onderlinge opbou - dan in hierdie land, dan in daardie land.
Nico van der Walt
No comments:
Post a Comment